چهارشنبه سوری یکی از آیین های سنتی و قدیمی ایرانیان است که در غروب آخرین سه شنبه قبل از نوروز برگزار می‌شود. جشنی با بر پا کردن آتش که فلسفه آن دور کردن زشتی ها و پلیدی ها بوده و انسان را پاکیزه و منزه می کند تا به استقبال سال جدید بروند. این جشن یکی از محبوب‌ترین جشن‌های ایران باستان است که هر ساله مردم زیادی با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن این مناسبت را جشن می گیرند. در سال های اخیر با ورود وسایل جدید آتش بازی و ترقه های متنوع به بازار، این جشن کمی از حالت سنتی خارج شده و بعضا با ایجاد سر و صدا و مزاحمت برای دیگران و حتی آسیب های جانی و مالی مواجه بوده است.
از آن جا که بسیاری از افراد در خانه سالمند، بیمار و نوزاد دارند در ابتدا خواهشمندیم که از این مواد آتش زا و با صدای بسیار بلند استفاده نکنید و به دوستان و اطرافیانتان نیز فرهنگ و فلسفه این جشن را گوشزد کرده تا خدای نکرده شاهد تلفات نباشیم.
نکته مهم دیگر اینجاست که بسیاری از ما در خانه مان از حیوانات خانگی نگهداری می کنیم و این مقاله به ویژه برای کسانی است که حساس ترین نوع حیوانات یعنی پرندگان زینتی و طوطی سانان را در منزل نگهداری می کنند و نکاتی را در زیر بیان خواهیم کرد که در شب چهارشنبه سوری صاحبان حیوانات خانگی برای کمتر کردن استرس ناشی از صداهای بلند می توانند انجام بدهند که به صورت تیتروار بیان میکنم زیرا حیوانات شنوایی بسیار قوی دارند و ممکن است در اثر شنیدن صدای بلند سکته کنند و خدای نکرده از بین بروند.
1- به هیچ وجه در شب چارشنبه سوری پرنده خود را به بیرون نبرید. هم به دلیل صدای زیاد و استرس زا بودن که موجب سکته و نهایتا مرگ می شود و هم اینکه ترقه ها سمی هستند و انفجار آن ها باعث آزاد شدن ذرات مضر مانند گرد و غبار ریز (PM10) می شود که برای استنشاق سمی است که می تواند بیماری های موجود را بدتر کند و باعث ایجاد بیماری های دیگر از جمله بیماری های تنفسی و آسم شود. همچنین صداهای ناشی از آتش بازی و ترقه می تواند منجر به از دست دادن شنوایی و وزوز گوش شود. هم چنین ممکن است موجب قطع عضو شود.
2- به هیچ عنوان پرنده را تنها در خانه نگذارید و حتما یک نفر در منزل حضور داشته باشد.
3- تمامی پنجره ها و راه های ورودی باز منزل که از آن ها صدا به داخل خانه نفوذ می کند را ببندید.
4- اگر منزل شما دارای پنجره های متعدد است، لطفا قبل از شروع آتش بازی و ایجاد صداهای مهیب و بلند، تمامی پرده های منزل که مشرف به کوچه، خیابان و یا حیاط است را بکشید. این کار باعث می شود پرنده نور بسیار شدید فشفشه و ترقه ها را نبیند و نترسد و دلیل دیگر این است که اگر خدای نکرده با جسمی به پنجره ضربه زدند، با شکستن شیشه، پرده ها از پرتاب شدن شیشه به داخل منزل و ورود جسم خارجی جلوگیری کند.
5- بهتر است قفس پرنده تان را در اتاقی قرار دهید که دارای پنجره نباشد. اگر همچین اتاقی نداشتید، قفس پرنده را در دورترین فاصله از پنجره قرار دهید.
6- تا آخرین لحظاتی که تصور می کنید ممکن است آتش بازی ادامه داشته باشد، چراغ های منزل را خاموش نکنید.
7- تا آخرین لحظاتی که تصور می کنید ممکن است آتش بازی ادامه داشته باشد، پرنده را از قفس بیرون نیاورید. زیرا ممکن است در اثر شنیدن صدای بلند بترسد و به طور ناگهانی خود را به در و دیوار بزند و آسیب ببیند.
8- سعی کنید در کنار قفس پرنده حضور داشته باشید، با او صحبت و بازی کنید و اسباب بازی و غذا و سرگرمی در اختیارش بگذارید تا با این موارد سرگرم باشد و صدای شما برایش آرامش بخش باشد.
9- در محیط خانه تلویزیون روشن کنید و یا صدای موزیک نسبتا بلندی که قابل تحمل برای افراد و پرنده باشد پخش کنید تا پرنده صداهای بیرون را کمتر بشنود.
10- اگر احیانا پرنده خود را به در و دیوار قفس زد و آسیب دید با صدای بلند و تهدید با پرنده صحبت نکنید. سعی کنید با آرامش و صدا کردن نامش او را به حالت عادی برگردانید و نوازشش کنید.
11- اگر احیانا پرنده خود را به در و دیوار قفس زد و موجب خونریزی در بال هایش شد، از کمی آرد نخودچی برای بند آمدن خون استفاده کنید.
12- از چند روز قبل و نهایتا صبح روز پر سر و صدا، از قطره یا پودرهای حاوی ویتامین های گروه ب یا ب کمپلکس ها و اسیدهای آمینه استفاده کنید.
13- استفاده از غذاهای دارای ویتامین ث یا مکملهای دارای ویتامین C و آنتی اکسیدان نیز برای پرنده در شرایط استرس زا و تقویت سیستم ایمنی بدنشان مناسب است.
14- از چند روز قبل و نهایتا صبح روز پر سر و صدا از آنتی استرس های شرکت های معتبر در آب پرنده استفاده کنید. آنتی استرس ها دارو نیستند، مکملهایی هستند که اکثرا پایه گیاهی دارند و باعث کاهش استرس پرنده در اثر صدای بلند و ترس از محیط می شوند.
15- اگر آنتی استرس در منزل ندارید می توانید از دم کرده یکی از گیاهان دارویی یا عرقی جات زیر به مقدار کم در ظرف آب پرنده جهت آرام بخشی به او استفاده کنید یا اگر اسپری این گیاهان را دارید در هوا اسپری کنید.
گل اسطوخودوس، رازک، بابونه، ریشه سنبل الطیب، بهار نارنج، گلاب
جایگزینی برای استفاده از آتش بازی
جایگزین هایی ممکن است برای آتش بازی، مانند نمایش رقص نور و لیزر وجود داشته باشد اما در محیط بیرون در استفاده از آن ها نیز باید محدودیت قائل شد چون ممکن است اثرات منفی بر روی حیوانات آن منطقه داشته باشد. در مواردی بهتر است به جای داروی تسکین دهنده که ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، از مکمل هایی که باعث کاهش استرس و افزایش تقویت سیستم ایمنی بدن می شود استفاده کرد. اما استفاده از همین مکمل ها هم برای تمامی حیوانات امکان پذیر نیست. چون ما نمی توانیم تقریباً به تمام حیواناتی که تحت تأثیر آتش بازی قرار گرفته اند دسترسی پیدا کنیم. حیواناتی که با انسان ها زندگی می کنند تنها کسانی نیستند که آسیب می بینند. حتی اگر فقط حیوانات اهلی را در مناطق شهری در نظر بگیریم، حیواناتی هستند که در خیابان زندگی می کنند یا تنها هستند. علاوه بر این، حیوانات اهلی اقلیت حیواناتی هستند که تحت تأثیر قرار می گیرند. ما باید تمام حیواناتی را که خارج از دسترس انسان ها زندگی می کنند، چه در طبیعت وحشی و چه در محیط های شهری، و همچنین حیوانات مزارع و سایر مکان ها در نظر بگیریم. به همین دلیل، تنها راه حل واقعا رضایت بخش، رد استفاده از آتش بازی است.
نویسنده: آرش
تربیت کننده، آموزش دهنده، رفتارشناس و درمانگر پرندگان و طوطی سانان
ممنون ! امیدوارم مردم روزی بفهمند که چهارشنبه سوری کاری خطرناکیه.
نشر میدهم.